logotype
image1 image2 image3 image4 image5 image6 image7 image8 image9 image10 image11 image12 image13

Ciekawostki

Jak Iglicę zdobywano…

3 lipca 1948 r. na placu przed Halą Ludową ustawiono 40-tonową i wysoką na 106 m Iglicę. Jej smukły kształt miał stanowić przeciwwagę dla masywnej konstrukcji Hali. Podstawa, 3 „nogi”, symbolizowała 3 klasy społeczne - chłopów, robotników i inteligencję i miała pokazywać rozwój ekonomiczny i kulturalny Polski. Na szczycie znajdował się lustrzany krąg obracający się wokół własnej osi.



 

Czytaj więcej...

Lasek przy ul. Pomorskiej

Pierwszy wrocławski park powstał przy ulicy Am Wӓldchen (obecnie ul. Pomorska). "Lasek" (czyli Das Wӓldchen) był wyjątkowo popularnym miejscem spacerowym. Przed 1806 r. teren należał do Stadtinspektora von Piltscha, który założył tu ogród. Wojny napoleońskie doprowadziły do dużych zniszczeń w drzewostanie i po kilku latach "lasek" oddano pod zarząd miasta. Władze w ramach akcji zazieleniania miasta, zdecydowały o odnowieniu tego terenu. Prace trwały zaledwie 5 tygodni i w 1816 r. udostępniono go jako drugi park publiczny po Promenadzie Staromiejskiej. Niedawno park również przechodził rewitalizację, a jej efekty możecie ocenić sami :)

Na przekór przeciwnościom

W lipcu 1865 r. - 24 lata po otwarciu - w budynku Teatru Miejskiego (obecnie Opera Wrocławska) po spektaklu wybuchł pożar, w wyniku którego zniszczeniu uległy loże i balkony, rekwizyty, biblioteka i instrumenty muzyczne. Odbudowa trwała 2 lata, do 1867 r. Zaledwie 4 lata później, w czerwcu 1871 r. w trakcie opery „Wesele Figara” wybuchł kolejny pożar. Ogień pojawił się na górnych piętrach, ale dotarł także na widownię i scenę. Kolejne przedstawienie odbyło się kilkanaście miesięcy później (warto w tym miejscu przypomnieć, że współczesny remont Opery trwał... 9 lat) Dodatkowo w 1856 r. Teatr Miejski został zamknięty z powodu problemów finansowych. W czasie walk o Festung Breslau o dziwo budynek ocalał, a już we wrześniu 1945 r. wystawiono w nim pierwsze powojenne przedstawienie (w orkiestrze grali wtedy także Niemcy). Potem było już tylko lepiej. W Operze występowali sławni śpiewacy (np. Karolina Seidler-Wranitzky), odbywały się światowe premiery, m.in. światowa prapremiera „Erosa i Psyche” Ludomira Różyckiego.

Najstarszy zawód świata w dawnym Wrocławiu

Najlepsze domy publiczne znajdowały się na ulicach: Psie Budy, Odrzańskiej i Cieszyńskiego. Wrocław stał się popularny wśród prostytutek w momencie przejścia Śląska pod panowanie Prus. Domy publiczne zakładano za zgodą władz w dużych miastach, obowiązkowe były jednak badania lekarskie dla pracujących w nich kobiet. W XIX w., gdy armia napoleońska zburzyła mury miejskie, do Wrocławia zaczęli napływać mieszkańcy okolicznych wsi. Kobiety, które nie znalazły pracy lub zarabiały zbyt mało, aby móc się utrzymać, dorabiały jako prostytutki. Wprowadzono więc kolejne ograniczenia poza badaniami - prostytutki musiały zgłaszać na policji zmianę miejsca zamieszkania. Nie mogły chodzić do teatrów czy zoo, szukać klientów na dworcu ani zbliżać się do szkół czy kościołów. Te zakazy nie uchroniły jednak przed rozwojem chorób wenerycznych. Pierwszy ich przypadek odnotowano zresztą już w 1496 r.

Wrocławscy nobliści

Wrocław „wydał na świat” kilkunastu noblistów. Nie wszyscy byli co prawda wrocławianami, ale każdy z nich miał jakieś związki z przedwojennym Breslau :) Tak więc w kolejności dat przyznawania:

• W 1902 r. laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury został Theodor Mommsen, prawnik i historyk, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego.

• W 1905 r. Nagrodę w dziedzinie fizyki otrzymał Philipp von Lenard, fizyk, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego.

• W 1907 r. Nagrodę w dziedzinie chemii uzyskał Eduard Buchner, chemik, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego.

• W 1908 r. Nagrodę w dziedzinie medycyny przyznano Paulowi Ehrlichowi, lekarzowi, bakteriologowi i chemikowi. Ehrlich urodził się w Strzelinie, ukończył gimnazjum i studia medyczne we Wrocławiu.

• W 1912 r. Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury otrzymał Gerhard Hauptmann, pisarz. Hauptmann był uczniem szkoły realnej (późniejszego Technikum Odzieżowego przy pl. Teatralnym), a także studentem rzeźbiarstwa.

• W 1918 r. laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie chemii został Fritz Haber, chemik. Haber urodził się i studiował we Wrocławiu.

• Trzynaście lat później również za zasługi dla rozwoju chemii nagrodzono Friedricha Bergiusa. Bergius urodził się w ówczesnej wsi Złotniki (dziś osiedle w granicach miasta), studiował i doktoryzował się na wrocławskim uniwersytecie.

• W 1933 r. Nagroda w dziedzinie fizyki trafiła do Erwina Schrödingera, fizyka, profesora Uniwersytetu Wrocławskiego.

• W 1943 r. laureatem w dziedzinie fizyki został Otto Stern, fizyk, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego. Stern od 4 roku życia mieszkał we Wrocławiu, tu ukończył gimnazjum św. Jana, a następnie studiował chemię i doktoryzował się.

• W 1954 r. Nagroda z fizyki trafiła do Maxa Borna, fizyka, profesora Uniwersytetu Wrocławskiego. Born urodził się we Wrocławiu i tu zdobył wykształcenie (ukończył gimnazjum im. Króla Wilhelma, studiował we Wrocławiu). To jedyny „wrocławski” noblista, którego uhonorowano nazwą placu.

• W 1994 r. Nagrodę z dziedziny ekonomii otrzymał Reinhard Selten, ekonomista. Jest on jedynym żyjącym noblistą urodzonym we Wrocławiu.

Kręgle we Wrocławiu

Już od XVII w. dużą popularnością wśród wrocławian cieszyły się kręgle i bilard. Pierwsza kręgielnia powstała w 1677 r. przy ul. Oławskiej, a kilkadziesiąt lat później kolejna w Ratuszu. W latach 20. XIX w. „fani” kręgli powołali pierwsze w Niemczech Towarzystwo Kręglarskie. Sale bilardowe z kolei najczęściej urządzano w kawiarniach.

Rodzina Maxa Borna

We Wrocławiu urodził się Max Born - matematyk i fizyk, laureat Nagrody Nobla. Wychował się w domu przy Placu Wolności 4. Obecnie na ścianie tej kamienicy wisi tablica poświęcona jego pamięci. Żoną Maxa Borna była Hedwiga Ehrenberg, potomkini Marcina Lutra. Wnuczką Borna (córką jego córki, Ireny) jest sławna piosenkarka, odtwórczyni głównej roli w musicalu „Grease”, Olivia Newton-John.

Krótko o ul. Purkyniego...

Pierwszy na świecie wydział fizjologii, a także laboratorium fizjologiczne, powstały na Uniwersytecie Wrocławskim w latach 1839-1842. Ich twórcą był Czech, Jan Ewangelista Purkyni, który wykładał na niemieckiej wówczas uczelni. To jego imieniem nazwano jedną z ulic Nowego Miasta, ciągnącą się od skrzyżowania ulic: św. Katarzyny, Piaskowej i pl. Nowy Targ, do skrzyżowania z pl. Powstańców Warszawy i ul. Wyszyńskiego. Kiedyś przy Breite Strasse (jedna z dawnych nazw ul. Purkyniego) zlokalizowany był dom balowy z XVII w., który w wieku XVIII przebudowano na teatr, a później - na niemieckie koszary. Natomiast przy Hali Targowej znajdował się stary spichlerz, który od XVIII w. służył jako mennica. Budynek ten wyburzono na początku XX w. Obecnie w tym miejscu (ul. Bernardyńska 4) stoi mało reprezentacyjna siedziba firmy Orange. Od 1909 r. po ul. Purkyniego jeździły tramwaje. Tory jednak pozostają nieczynne praktycznie od momentu zakończenia wojny. Niektóre ich fragmenty zalano asfaltem, aby „przykryć” zapadniętą jezdnię.

2024  Spacerem Po Wrocławiu